فاطمه شعبانی : خیابان استاد نجات اللهی به واسطه فروشگاههای متعدد صنایع دستی به نوعی هنری ­ترین خیابان شهر تهران به حساب می­ آید. گویا صدای چکش مسگرهای اصفهای برتن ظرف و ظروف مسی با صدای کوبیدن شانه بردارهای قالی و گلیم ریتم موسیقی دلنشینی را در راسته به راه انداخته و با بوی گس گلهای وحشی از گبهایی که دختران عشایر به هزار عشق بافته اند و با هزار آرزو گره زده اند قاطی شده است و هر رهگذر وصاحب ذوقی را به سمت خود می­کشد. بویی که اغلب از اینجا راهش را می­کشد و به اروپا و کشورهای دیگر می­رود: بوی ناب صنایع دستی ایران. در روز جهانی صنایع دستی ، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به کمک شورای اسلامی شهرتهران و شهرداری تهران خیابان استاد نجات اللهی را به طور نمادین به گذر صنایع دستی نامگذاری کرد به امید اینکه، این بهانه شروع رونق صنایع دستی باشد. گذر صنایع دستی یکی از 4 گذر مورد نظر در طرح پهنه رودکی است که زودتر از 3 گذر دیگر کاشی رنگی خود را بر خیابان استاد نجات اللهی نشاند.

مهندس« حسین بیدختی» مدیر کل توسعه و ترویج معاونت صنایع دستی وگردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری می­گوید:« این یک مطالبه تاریخی سازمان میراث فرهنگی بود که خوشبختانه با طرح پهنه رودکی مترادف شد.»

نامگذاری گذر صنایع دستی به چه منظوری صورت گرفت؟

در حقیقت این نامگذاری تاکیدی بر برداشته های تاریخی آن منطقه است. از سالها قبل خیابان استاد نجات اللهی به دلیل وجود ساختمان صنایع دستی و چند سفارتخانه ، عملا کسب و کار متناسب با ظرفیتهای گردشگری شکل گرفته بود. البته این کسب و کار همیشه افت و خیز داشته و یک دوره هایی تقویت و یک دوره هایی دچار افول شده است. متغیر بودن وضعیت معیشتی مردم و افزایش یا کاهش توریست، واحدهای صنفی عرضه کننده مصنوعات صنایع دستی ایران را تحت تاثیر قرار داده بود. با همراهی شورای اسلامی و شهرداری شهر تهران قرار براین شد که این خیابان با حفظ نام اصلی به نام گذر صنایع دستی مطرح شود که تاکیدی بر ظرفیتها و داشته های این خیابان باشد. خوشبختانه در شورای اسلامی شهرتهران به تصویب رسید و شهردار تهران و شهردار منطقه بر این تصمیم صحه گذاشتند و این محور را عملا به عنوان محور صنایع دستی نامگذاری کردند.

و این اتفاق در روز جهانی صنایع دستی افتاد

بله، برای اینکه اطلاع رسانی درستی شود اول باید یک کار تبلیغاتی خوب انجام شود. خوشبختانه باز شهرداری و شورای اسلامی شهرتهران محترم کمک کردند و در مراسم نمادین از لوح گذر صنایع دستی که با کاشی هفت رنگ مزین شده بود در ابتدای خیابان استاد نجات اللهی رونمایی شد. ان شاالله این حرکت نمادین به رونق کسب و کار 50-60 واحدهای فروشگاهی این خیابان که در شرایط اقتصادی پیش آمده تا حدودی راکد بوده است، کمک کند. ما در مدیران ارشد شهرداری تهران این اراده را دیدیم که توجه ویژه به این محور کنند و آنها قول داده اند و حتما انجام خواهد شد. همچنین در بحث زیبا سازی و آرام سازی خیابان و فراهم شدن فضا برای بازدید پیاده محور هم شهردار محترم تهران و هم شهردار منطقه قولهایی داده اند که امیدواریم همه اینها به رونق کسب و کار فعالین این محور- که همگی صنایع دستی است -کمک کند.

این کار در راستای طرح پهنه رودکی اتفاق افتاد یا به طور اتفاقی کار شما با این طرح هم راستا شد؟ شما چقدر درجریان طرح پهنه فرهنگی رودکی هستید؟

من شخصا خیلی محدود در جریان طرح فرهنگی رودکی هستم. در جلسات مقدماتی که در شهرداری و سازمان میراث فرهنگی برگزار شد دوستان در شهرداری اشاراتی به این طرح داشتند و ما در جریان قرار گرفتیم.

در طرح پهنه رودکی قرار بود 4 گذر «گذر کتاب» «گذر نمایش» «گذر‌ ساز و نوا»  شناسایی و تعریف شود و «گذر صنایع‌دستی» که گویا سازمان صنایع دستی پیشقدم شد؟

این یک مطالبه تاریخی بود که سازمان میراث فرهنگی داشت و خوشبختانه با طرح پهنه رودکی مترادف شد. شهرداری منطقه هم وقتی عزم و اراده ما را در پیگیری دیدند قدم پیش گذاشتند و هماهنگی بعدی انجام شد و این اتفاق خوب افتاد.

نامگذاری این گذر چقدر در تقویت حوزه گردشگری خارجی و داخلی تاثیر دارد؟

نامگذاری به تنهایی یک کار نمادی است اما باقی چیزها یک بخش به رفتار سازمانی متولیان ما و بخش دیگر به شهرداری به جهت پهنه شهری برمی­گردد. اگر از این قضیه درست استفاده کنیم قطعا رونق می­گیرد اما اگر عملا توجه نکنیم و به فراموشی سپرده شود و در جهت ارتقا آن قدمی برنداریم قاعدتا تاثیر ویژه ای ندارد. ما این اتفاق را به عنوان یک فرصت تلقی می­کنیم و هراقدامی که مربوط به حوزه سازمانی ما باشد از جمله جلب مخاطب به آن محدوده و این موضوع خاص را دریغ نمی­کنیم. مشخصا اشاره می­کنم به قولی که معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی دادند که این فرصت را به تمام دفاتر خدمات مسافرتی از جمله راهنمایان گردشگری استان تهران بدهند که در کنار برنامه هایشان از جمله موزه گردی، بازدید از کاخهای سعد آباد، نیاوران و گلستان و بازار تهران- که عملا جز مقاصد اصلی گردشگران شهر تهران است- بازدید از خیابان استاد نجات اللهی را به عنوان گذر صنایع دستی در برنامه های تورهای گردشگری بگذارند و از اینجا بازدید و ره آورد سفر از این شهر داشته باشند و این ره آورد را از این خیابان تامین کنند.

رونق این فروشگاهها خود به خود موجب رونق تولیدات صنایع دستی می شود

دقیقا، ما اعتقاد داریم وقتی به توسعه تجارت صنایع دستی کمک شود مستقیما اثر آنی اش را روی معیشت تولید کننده خصوصا بانوان سرپرست خانوار به عنوان تکمیل معیشت روستایی می­گذارد و این تاثیر خیلی سریع اتفاق می­افتد؛ به مجرد اینکه از فروشگاهها کالا خریداری شود خلا جنس احساس و بلافاصله سفارشش به روستا منتقل می­شود طبیعی است که اگر در این حوزه گشایشی اتفاق بیفتد با سرعت به جامعه هدف که اکثرا صنعتگران محروم روستایی و عشایر هستندانتقال پیدا می­کند.

نظر شخصی شما در مورد زیست شبانه چیست؟

اگر نظر شخصی من را خواسته باشید من با زیست شبانه موافقم. معتقدم بد نیست حداقل فضاهای فرهنگی را تا پاسی از شب باز بگذاریم. در کلان شهری مثل تهران مردم در فرصت زمانی روز آنقدر مشغله دارند که ممکن است سالها بگذرد اما به کاخ موزه، گالری، نگارخانه ، کنسرت یا فضای فرهنگی سرنزنند- من به مسائل امنیتی اش وارد نمی شوم- اما ضرورتش را با تمام وجود احساس می­کنم. طول شبانه روز 24 ساعت است و ما عملا 12 ساعتش را از دست می­دهیم لااقل این اتفاق می­تواند در مجامع فرهنگی وابسته به سازمان میراث فرهنگی مثل کاخ موزه ها که حصار دارند و بسته است بیفتد و کمک کند که مردم بیشتر به این مراکز سربزنند. نظر شخصی ام این است که ضرورت دارد.